Środa, 24 września 2014Tablica pamięci Jerzego Franciszka Jaskulskiego -Zagończyka-
W dniu 19 października br. w Stężycy odbędzie się uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej osobie Jerzego Franciszka Jaskulskiego „Zagończyka” – żołnierza AK i Zrzeszenia „WiN”, w latach 1942–1944 mieszkańca Stężycy. W związku z tą inicjatywą podjętą przez Koło Światowego Związku Żołnierzy AK w Rykach, pragniemy zwrócić się do wszystkich ludzi dobrej woli z prośbą o wsparcie finansowe. Tablica pamiątkowa zostanie umieszczona w kościele parafialnym w Stężycy pw. Św. Marcina. Będziemy serdecznie wdzięczni wszystkim za okazaną pomoc.
Wpłat można dokonywać na konto Koła AK w Banku Spółdzielczym w Rykach nr: 74 8724 0005 2001 0000 2844 0001, z dopiskiem „Tablica dla Jaskulskiego”. Wszelkie inne informacje można uzyskać pod numerem telefonu: 509-629-213.
Zarząd Koła ŚZŻAK w Rykach
im. Majora Mariana Bernaciaka "Orlika"
„ZAGON”, „ZAGOŃCZYK”
16 IX 1913 – 19 II 1947
UCZESTNIK OBRONY WARSZAWY. ORGANIZATOR KONSPIRACJI PRZECIW
OKUPANTOWI NIEMIECKIEMU NA TERENIE POWIATU KROTOSZYŃSKIEGO
W STRUKTURACH ZWIĄZKU WALKI ZBROJNEJ I ARMII KRAJOWEJ.
W LATACH 1940–1942 KOMENDANT PODOBWODU W OBWODZIE KROTOSZYN.
W LATACH 1942–1944 MIESZKANIEC STĘŻYCY
W LATACH 1943–1944 WALCZY Z NIEMCAMI JAKO DOWÓDCA ODZIAŁÓW
W OBWODZIE GARWOLIN, A NASTĘPNIE W INSPEKTORACIE REJONOWYM PUŁAWY.
UCZESTNIK AKCJI „BURZA”.
W LATACH 1945–1946 ŻOŁNIERZ PODZIEMIA NIEPODLEGLOŚCIOWEGO
PO RAZ PIERWSZY SKAZANY ZA DZIAŁALNOŚĆ NIEPODLEGŁOŚCIOWĄ W 1945 ROKU,
PO UCIECZCE Z WIĘZIENIA WE WRONKACH KONTYNUOWAŁ WALKĘ JAKO
KOMENDNAT PODOBOWDU „B” PUŁAWY ZRZESZENIA „WOLNOŚĆ I NIEZAWISŁOŚĆ”,
TWÓRCA I DOWÓDCA STRUKTUR ZWIĄZKU ZBROJNEJ KONSPRIACJI NA KIELECCZYŹNIE.
ZA WALKĘ O NIEPODLEGŁĄ POLSKĘ SKAZANY WYROKIEM KOMUNISTYCZNEGO
WOJSKOWEGO SĄDU REJONOWEGO W KIELCACH NA KARĘ ŚMEIRCI
WYKONANĄ 19 LUTEGO 1947 ROKU
CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI
W 70. Rocznicę Akcji „Burza”
Żołnierze AK i Zrzeszenia „WiN”
19 października 2014 r.
Jerzy Franciszek Jaskulski urodził się w 1913 r. w Niemczech jako syn polskich emigrantów. W 1926 r. powrócił z rodziną do Polski w okolice Krotoszyna, gdzie ukończył szkołę i rozpoczął zawodową prace. Działał jako instruktor harcerski. We wrześniu 1939 r. jako ochotnik brał udział w wojnie z Niemcami w szeregach 68 pp. Walcząc w obronie Warszawy dostał się do niewoli niemieckiej, z której po krótkim czasie uciekł powracając do Krotoszyna, gdzie wstąpił w szeregi ZWZ obejmując stanowisko komendanta podobwodu. W obawie przed aresztowaniem został zmuszony w 1942 r. do opuszczenia rodzinnych stron i przeniesienia się na Lubelszczyznę. Zamieszkał wówczas w Stężycy. Nawiązał kontakt z siatką AK i włączył się w działalność sabotażowo-dywersyjną. Od 1943 r. był żołnierzem dowodzonego przez ppor. Mariana Sikorę „Przepiórkę” Oddziału Dyspozycyjnego (krypt. „Pilot”) działającego na terenie Inspektoratu Puławy AK. Na przełomie 1943 i 1944 r. stanął na czele pododdziału. Pełnił również funkcję zastępcy dowódcy Oddziału Dyspozycyjnego. W marcu 1944 r. Oddział Dyspozycyjny przestał funkcjonować w ramach Kedywu i stał się oddziałem partyzanckim. W okresie okupacji niemieckiej oddział „Zagona” przeprowadził co najmniej 23 akcje przeciwko okupantowi niemieckiemu. Należało do nich m.in. wykonanie wyroku śmierci na komendancie posterunku żandarmerii w Irenie (Dęblin) Christianie Petersowie (15 VI 1944).
Podczas Akcji „Burza” oddział Jaskulskiego został włączony do 2 kompanii 15 pp. „Wilków” AK i brał udział w walkach z wycofującymi się Niemcami w okolicach Kurowa oraz Końskowoli. Następnie oddział rozlokował się w Borysowie,. Z obawy przed aresztowaniem przez Sowietów oddział został rozwiązany. W połowie sierpnia 1944 r. Jaskulski ponownie zmobilizował swój oddział i pomaszerował na pomoc powstańczej Warszawie, który jednak zakończył się niepowodzeniem.
Jerzy Jaskulski został aresztowany przez UB 3 listopada 1944 r. w majątku Góry koło Nałęczowa i po przeprowadzonym procesie (8 stycznia 1945 r.) skazany na karę śmierci za udział w nielegalnej organizacji (za jaką uważano AK) i niewypełnienie obowiązku zgłoszenia się do czynnej służby wojskowej. Na wykonanie wyroku czekał w więzieniu na Zamku Lubelskim. W styczniu 1945 r. wyrok został zamieniony na 10 lat pozbawienia wolności, którą odbywał we Wronkach, skąd we wrześniu 1945 r. podjął udaną ucieczkę i powrócił na Lubelszczyznę nawiązując ponowny kontakt z puławskimi strukturami konspiracyjnymi Zrzeszenia „WiN”. Objął stanowisko referenta bezpieczeństwa w Podobwodzie B Puławy WiN. Następnie w listopadzie 1945 r. za rozkazem dowództwa rozpoczął odbudowę struktur konspiracyjnych WiN na kielecczyźnie. Wraz z liczącym sobie około 100 żołnierzy oddziałem Jaskulski szybko podporządkował sobie w woj. kieleckim powiaty: Kozienice, Radom, Iłża, a w woj. łódzkim: Końskie. Utworzony tam Związek Zbrojnej Konspiracji podporządkowany został Okręgowi Lublin WiN. Oddziały ZZK przeprowadziły wiele akcji zbrojnych wymierzonych w okupanta komunistycznego, m.in.: opanowanie posterunku MO i fabryki prochu w Pionkach (12 I 1946), starcie z grupą operacyjną NKWD, UB i MO w Laskach i Ponikwie (18 II 1946), opanowanie Szydłowca (1 VI 1946) oraz Lipska (3 VII 1946), potyczka z grupą KBW pod Skaryszewem, w której został zlikwidowany dowódca wojsk KBW w woj. rzeszowski (18 VII 1946).
26 lipca 1946 r. na skutek zdrady Jaskulski został aresztowany w Jedlni Letnisku i przewieziony do gmachu WUBP w Kielcach. 17 stycznia 1947 r. wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Kielcach skazany na karę śmierci wykonaną 19 lutego 1947 r.
Krystian Pielacha